Gluten yemek ya da yememek! İşte bütün mesela bu!

Gluten yemek ya da yememek! İşte bütün mesela bu!

Pandemi döneminde evde ekmek yapma serüvenleri ile birlikte gluten, günlük whatsapp yazışmalarımızın da bir parçası oldu:  ‘’Siyez unu kabarmıyor şekerim gluteni düşük.’ 

 

Bu vesileyle ekmeklik unumuzun buğdayını seçmeye başladık. Buğdayımızı tadına göre ve un paketlerinin üzerindeki ‘Besin ve Enerji Değerleri Tablosu’ndaki protein miktarına göre seçmeye başladık. Çünkü gluten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bitkisel bir proteindir. Bu tobloda 100 g undaki protein miktarı % olarak belirtiliyor. Unun ne kadar proteini yüksekse gluteni de o kadar yüksek oluyor. Ama peki gluten zararlı değil miydi? Daha çok kabaran ekmekler yapmak için daha çok glutenli ekmek yapmaya başladık ve bu durum benim de araştırılacaklar listeme girdi. 

Merak ettiğim konularla ilgili makaleleri okuyorum. Bu sefer beslenme uzmanı bir arkadaşımdan da yardım istedim ve daha çok makaleye erişim fırsatım oldu. Yapılan araştırmalarda eğer gluten ile ilgili bir rahatsızlığınız yoksa glutensiz bir rejim yapmanıza gerek olmadığı açıkça belirtiliyor. Gluten intoleransınız(Çölyak veya çölyak olmayan gluten duyarlılığı) varsa veya buğday alerjiniz varsa gluten içermeyen bir rejim ile beslenildiğinde şikayetlerin azaldığı görülüyor. Buğday alerjisi olanlarda gluten vücuda alındıktan sonra hızlı ve gürültülü bir reaksiyon gelişiyormuş. Bu durumun farkedilmemesi mümkün değil. Genetik sorunu olmayan kişilerde gluten proteini bağırsak hasarına yol açmıyormuş. 

Makalelerden ve diğer okuduğum bütün kaynaklardan çıkardığım özet eğer doktorunuz size glutensiz beslenmeniz gerektiğini söylemediyse glutenin size zararı olmadığı. Canan Karatay’ın dile getirdiği beyindeki bulanıklık tanımlamasının da çölyak hastalığının ileri safhalarında olabilen ama glutenden kaynaklandığı kanıtlanamayan bir durum olduğu belirtiliyor.

Çölyak, çölyak olmayan gluten duyarlılığı ve buğday alerjileri nedeniyle dünya üzerinde glutensiz beslenme diye bir rejim var. Rejim burada kilo vermek amacıyla yiyeceklerinizin kontrolü değil beslenme rutini anlamında kullanılıyor. Bence bu yanlış algıdan veya kilo vermeye çalışan insanların sonsuz arayışından dolayı her yıl piyasaya yeni bir rejim çıkıyor. Bu rejimler de kendine yeni bir piyasa ve dolayısıyla yeni bir ekonomi doğuruyor. Montignac rejimi, Karatay ekmeği, Dukan püskevitleri, Atkins içecekleri.... Aslında tek yapmamız gereken az yemek ve daha çok hareket etmek. Bunu yapmak için para harcamamız gerekiyor, tıpkı spor yapmak için spor salonuna para vermemiz gerektiği gibi :)

 


Sağlıklı bir insanda glutenin zararından çok faydasından söz edebiliriz. Bir makalede bahsedildiği üzere gluten, besin değeri yönünden bağırsaktaki faydalı bakterilerin çoğalmasını sağlayan kıymetli bir gıda. Bu yönüyle gluten aynı zamanda sebzeler gibi bir prebiyotik olarak kabul edilebilir. Çölyak hastalığı veya gluten duyarlılığı olmayan bireylerin beslenme düzeninden gluteni çıkarmalarının kanıtlanmış bir faydası yoktur. Gluten içeren besinler, B grubu vitaminlerinden ve posadan yana zengin oldukları için gerçekten gerekmediği sürece glutensiz beslenmek önerilmemektedir.

Paketli gıdalarda, kozmetiklerde, kişisel bakım ürünlerinde, ilaçlarda rastlayabileceğiniz “Gluten Free” ibaresi, bu ürünlerin glutensiz olduğu anlamına gelir. Eğer gluten duyarlılığınız varsa, market alışverişlerinizde gluten içermeyen ürünleri tercih edebilir, bu sayede glutene bağlı olarak gelişen rahatsızlık hislerini önleyebilirsiniz.

Glutensiz beslenme, gluten içeren besinlerin beslenme düzeninden tamamen çıkartılmasını ifade eder. Bu beslenme düzeni çölyak hastalığı ve gluten duyarlılığı bulunan kişiler için bir tedavi biçimi olarak tavsiye edilir. Glutensiz beslenmenin uygulanmasındaki amaç, hastalığın var olan belirtilerini kontrol altına almak ve hastaların yaşam kalitelerini artırmaktır. Yani glutensiz beslenme diyeti zayıflama amacıyla değil, tedavi amacıyla uygulanmaktadır.

Hepinize bol hareketli, sağlıklı ve keyifli günler dilerim.

Tuğba

Kaynaklar:

  • Michelle Pietzak, MD, Celiac Disease, Wheat Allergy, and Gluten Sensitivity: When Gluten Free Is Not a Fad, Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, Volume 36 Supplement 1 January 2012 
  • Dalia El Khoury, Skye Balfour-Ducharme and Iris J. Joye, A Review on the Gluten-Free Diet: Technological and Nutritional Challenges, Nutrients, Basel, 2018
  • John W. Blacketta, Meghana Shamsunderb, Norelle R. Reillya, Peter H.R. Greena and Benjamin Lebwohl, Characteristics and comorbidities of inpatients without celiac disease on a gluten-free diet, European Journal of Gastroenterology & Hepatology 2018, 30:477–483 
  • Gregory W Yelland, Gluten‐induced cognitive impairment (“brain fog”) in coeliac disease, Journal of Gastroentorology and Hepatology, March 2017 Pages 90-93
  • https://www.glutensizhayat.com.tr/
  • https://shopdukandiet.com/
  • https://www.atkins.com/products

* William Shakespeare, Hamlet oyunundaki meşhur “Olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu! ile başlayan tiradın meşhur girişinden esinlendiğim ve tiradın tamamını ilk defa okudum. Tavsiye ederim J

Etiketler: gluten, çölyak, un, karatay, rejim, protein, ekmek, ekşi maya, ekmek yapımı
Ağustos 16, 2020
Listeye dön
cultureSettings.RegionId: 0 cultureSettings.LanguageCode: TR